نوشته خیلی شیرین خیلی تلخ | یادداشتی بر فیلم قصر شیرین اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

نوشته شب بی‌پایان | یادداشتی بر فیلم شبی که ماه کامل شد اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

در صحنه‌های ابتدایی فیلم همه چیز در خانواده خوب و بی‌نقص و مطابق با استاندارد فیلم‌های درام خانوادگی رومانیایی پیش می‌رود. تئودور یک بانکدار و همسرش کریستینا که شغلش حسابداری است با دو فرزند خود در خانه کوچک و گرمشان خوشحال و راضی به نظر می‌رسند. در همین بین اما رگه‌هایی از پریشان‌احوالی در رفتار تئودور دیده می‌شود. چرا پنهانی با مشتری همسرش تماس می‌گیرد و با خشونت بسیار با او حرف می‌زند؟ آیا رفتار او به عنوان پدر گاهی بیش از حد عصبی نیست؟ این‌ها سوال‌هایی است که زود از یاد می‌بریم. همه چیز از همان جایی شروع می‌شود که تئودور در یک عصر آفتابی بچه‌ها را به پارک می‌برد. وقتی حواسش با تلفن حرف زدن پرت می‌شود ماریا در زمین بازی ناپدید می‌گردد.

کارگردان دست روی بزرگترین ترس مشترک هر پدر مادری گذاشته است. فیلمبردار اثر با مهارت هر چه تمام‌تر توانسته مخاطب را لحظه به لحظه با هراس و وحشت تئودور همراه کند. سرنخ‌ها، اگر نگوییم هیچ، که ناچیز است. شاهدین مستأصل و دستپاچه نیز جز احساس همدردی کار دیگری از دستشان برنمی‌آید. افسر محقق پرونده در برابر بی‌تابی‌های پدر و مادر صبور است اما به طرز ناامیدکننده‌ای هیچ اشتیاقی برای به نتیجه رساندن پرونده در او دیده نمی‌شود. البته که فیلم قصد به چالش کشیدن نظام بوروکراسی رومانی نیست، چیزی که سینمای نقادانه امروز دنیا ما را بدان متوقع ساخته است، بلکه نشان می‌دهد چگونه نحوه مواجهه پلیس با این ماجرا غریضه تاریک و سرکش تئودور را در اون بیدار می‌کند و او را وادار به دست زدن به حرکاتی پرخاشگرانه می کند و در نهایت به از بین بردن فردی که گمان می‌برد ناپدید شدن دخترش کار اوست، سوق می‌دهد.

از دیدگاهی دیگر شاید بتوان گفت پوروروکا روابط زناشویی را به نوعی به چالش می‌کشد. کریستینا که از فرط رنج درمانده شده، راهی جز سرزنش کردن شوهرش برای اشتباه جبران‌ناپذیرش نمی‌یابد، اگرچه این کار هیچ کمکی به حل مسأله نکند. شاید تئودور از کریستسنا طلب بخشش کند، اما وقتی حتی خودش نمی‌تواند خودش را ببخشد چه راهی برایش باقی مانده؟ در یکی از صحنه‌های قضاوت‌برانگیز فیلم کریستینا را می‌بینیم که تک‌تک جزئیات لباس و ظاهر دخترش را برای افسر پلیس شرح می‌دهد، در حالی‌که تئودور تنها چند مورد کلی در یادش مانده. البته این گفته‌های کریستینا تأثیر در روند پیشرفت پرونده ندارد، اما هرچه بیشتر باهم به کندوکاو حادثه می‌پردازند بیشتر به بن‌بست می‌خورند و این باعث هرچه بیشتر شدن فاصله آن دو می‌شود. در ابتدا هر دو افرادی آرام و موجه بنظر می‌رسند اما هرچه درام بیشتر به جلو می‌رود کریستینا ملاحظه بیشتری در نشان دادن خشم خود دارد و در طرف دیگر تئودور ذره ذره تسلیم فوران خشم درونش می‌گردد.
هرچه بیشتر در فیلم جلو می‌رویم و تئودور را دنبال می‌کنیم، نمای دوربین بزرگ‌تر شده و تئودور را مرکز آن، تنهاتر از قبل می‌بینیم. هر بار که او به پارک می‌رود _گویی که این کار تبدیل به عادتی وسواسی برای او گشته_ احتمالات درباره گم شدن دخترش بیشتر و وسیع‌تر می‌گردد. پس از این که او شروع به جمع‌آوری عکس‌ها از آن لحظه می‌کند تا سرنخ‌های بیشتری برای ماجرا پیدا کند، مفهوم تصویر وارونه‌ای که دوربین می‌تواند از هر فضایی به بیننده بدهد، ناخودآگاه ما را به یاد فیلم بلوآپ آنتونیونی می‌اندازد.
گارگردان چالشی را در موازات داستان فیلم پیش چشم ما می‌گذارد و آن به تصویر کشیدن تنش‌هایی در افراد، هر چند کوتاه، در یک صحنه است. مانند بحث خانمی مسن با مردی که در حال گرداندن سگش در پارک است. و یا زنی که در راهروهای ایستگاه پلیس مغموم و نگران به نظر می‌رسد. این تصاویر کوتاه برای لحظه‌ای ما را از درد کاراکترهای اصلی داستان دور می‌کنند. بار دیگر نگاهمان را از آن‌ها برمی‌داریم و آن‌ها را فراموش می‌کنیم. و مگر نه این‌که این راحت‌ترین کار است؟

نوشته تلاطمی در دریای بی‌انتهای عذاب وجدان | نگاهی به فیلم غرش اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

ترانه گرانیت اما این سوال‌ها را نمی‌پرسد، اما به برخی از آنها جواب می‌دهد. کالینز نامی بسیار هوشمندانه عنوانی گویا و استعاری را برای فیلمش برگزیده است. ترانه‌ها به همان اندازه که سخت و ناهموار می‌نمایند، قدرتمند نیز هستند. هینی از جایی می‌آید که جغرافیایی سنگی دارد و آوازی همچون سنگ می‌خواند که شنوندگان را وادار می‌کند آرام به آن گوش دهند تا به درون خود تکیه کنند. همچنین فیلم کمتر نشانی از گرمی و صمیمیت در خود دارد. او خانواده و همسر خود را رها کرده و زندگی خود را با کارگری در گلاسکو و لندن می‌گذراند. فیلم تصاویر دل‌انگیزی از هینی که به عنوان دربار، تنها در هتل نیویورک نشسته را نشان می‌دهد. این‌ها همه نشان‌دهنده این است که اگر در زندگی شهرت به او رو می‌کرد بعید بود او با روی باز آن را در آغوش کشد.
پت کالینز یکی از نوابغ بی‌مانند که می‌تواند در دل رسانه بومی و داخلی پرورش و رشد پیدا کند. در فیلم‌های پیشین کالینز همچون “سکوت” و “تیم رابینسون” او بینش خارق‌العاده خود را برای گنجاندن ایده‌ای بزرگ در چشم‌اندازهایی بکر و تماشایی به رخ کشانده است. بازیگر دوران جوانی هینی که خواننده‌ای بااستعداد است، بار زیادی از حجم موسیقیایی فیلم را به دوش می‌کشد. با چهره‌ای که گویی کمترین احساس را بروز می‌دهد و یا می‌پذیرد. او با ایجاد هسته‌ای مستحکم به فیلم این امکان را می‌دهد که جادوی عجیب و نامأنوسش را در تمام لحظات آن به موج بیاندازد.

فیلم ترانه گرانیت که نماینده ایرلند برای اسکار نیز بود در به تصویر کشیدن سوژه و تفاخرش به محیط پیرامون موفق عمل نموده است. ترانه‌های فیلم داستان خود را در خلال داستان اصلی نیز تعریف می‌کنند. ما هینی را در حال آواز خواندن در محل کارش می‌بینیم و یا او را در حلقه محاصره مجذوبان به آواز خواندنش در کافه‌ای می‌یابیم.

اما این زبان استعاری کالینز است که مخاطب را دربر‌میگیرد. ترکیب تصاویر حقیقی با فیلمبرداری اعجاب‌انگیز ریچارد کندریک و استفاده از تصاویری تک‌رنگ، کارگردان را قادر ساخته مرزهای بین یک اثر مستند، فیلمی اساطیری در ژانر اکسپرسیونسیم و درامی در قالب بیوگرافی را از بین ببرد.

نوشته نغمه مستانه |‌ نگاهی به فیلم ترانه گرانیت اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

• مخاطبان و تماشاگران عام سینما در ایران را چطور دیدید؟

برای من سطح دانش ایرانیان غافلگیر کننده بود و این که چقدر مردم ایران ادبیات سینما را می‌شناسند و افرادی هستند که زبان سینما را به بخوبی می‌شناسند و الفبای تماشای فیلم را بلدند و افرادی نیستند که تنها شناختشان محدود به فیلم‌های پرزرق و برق هالیوود شود و این برای من بسیار خوشحال‌ کننده بود که با این افراد معاشرت داشتم و آنها فیلم مرا دیدند. ما همه از یک خانواده هستیم، من هم یک سینه‌فیل هستم من هم از تماشای فیلم لذت میبرم و آنهایی که در هر فیلمی فراتر از آن را می‌بینند مانند خواهر و برادر من هستند بنابراین من هم حس می‌کنم همه یک خانواده هستیم.

• یکی از نکاتی که درمورد این فیلم آن را متمایز می‌کند این است که یک فیلمساز زن بار دیگر به سراغ سوژه‌ای درباره زنان نرفته و درواقع درباره مردی است که بنظر می‌رسد در کشور شما یک اسطوره شناخته می‌شود. من خیلی امیدوارم که کارگردانان زن ایرانی نیز به همین سمت بروند.
  من در ایران زنان بسیاری را دیدم که این‌گونه هستند تنها لازم است که به آنها فرصت داده شود. زنان فیلمساز بااستعداد زیادی در ایران هستند که نیاز به میدان و فرصت بیشتر برای دیده شدن دارند. حضور در این جشنواره فرصتی ویژه برای من فراهم آورد تا در کنار تماشاگرانی عالی فیلم را ببینم و از نظرات و بازخوردهای آنها بهره‌مند شوم.

• آیا با سینماگران و کارگردانان ایرانی آشنایی دارید؟
  بله بیشتر افراد معروف از جمله مخملباف، کیارستمی و فرهادی را می‌شناسم. اینها افرادی هستند که در جامه جهانی نیز شناخته شده هستند ولی خیلی دوست داشتم که زنان فیلمساز بیشتری در جامعه جهانی حضور داشتند. من با چند کارگردان فیلم‌های کوتاه نیز صحبت کردم. مثلا یکی از آنها فیلمش درباره دختری بود که برای اولین بار بلوغ را تجربه می‌کند اما چون این یک تابو درجامعه ایران است کسی درباره آن با او صحبت نکرده و درباره مساله‌ای که برایش رخ داده اگاهی ندارد. و اون به دلیل این عدم آگاهی دچار مشکلاتی می‌شود. از نظر من این موضوعی جسورانه حتی در جامعه اروپایی است چون مسایلی که مربوط به جنسیت می‌شوند در همه جای دنیا تابو هستند و زنی جوان در اولین فیلمش سراغ چنین موضوعی می‌رود و برخلاف فیلم‌هایی مثل آستیگمات به جای مشکلاتی که زنان برای یکدیگر ایجاد می‌کنند باشد درباره مسایلی باشد که جامعه به شنیدن درباره آن احتیاج دارد از دید من این یک نگاه شجاعانه است.

او در جواب این که اگر حرفی برای خوانندگان پلاتو دارید بگویید گفت می‌خواهم این را توضیح داد بیش از آن که بخواهم سعی کنم فیلمی بسازم که شخصیت اصلی آن زن نباشد سعی کردم فیلمی درباره جامعه، فارغ از این که قهرمان آن زن است یا مرد، بسازم.

می‌خواهم این مصاحبه را با این جمله به پایان ببرم که اگر بخواهم معنایی برای اسم خودم «هانا» ذکر کنم می‌گویم هانا به معنی قصه‌گو است.

نوشته مصاحبه با هانا اسلاک: کارگردان برگزیده جشنواره جهانی فیلم فجر اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

نوشته بلوغ‌های ناتمام اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

تنها راه حل آنتوان برای رویارویی با مشکلاتش فرار است. او حتی برای انتقام گرفتن نیز بهترین راه را فرار می‌بیند. فردای روزی که در مدرسه بخاطر مسأله بی‌ارزشی تنبیه و تحقیر می‌شود همراه دوستش رنه از رفتن به مدرسه اجتناب می کند. او به شهربازی می‌رود اما با سوار شدن در چرخ گردون بار دیگر خود را محبوس می‌بیند. جایی که از هر طرف تلاش می‌کند راه خلاصی ندارد. مهم نیست چقدر دور خود بچرخد یا همه دنیا و آدم‌ها را وارونه ببیند در نهایت کاری جز دست و پا زدن از او برنمی‌آید.

انتقام او نیز گاهی حذف آدم‌هاست. او هیچ‌گاه به جنگ با کسی نمی‌رود؛ تنها راه خلاصی برای او یا حذف خودش است یا دیگری. مانند وقتی که برای پدر و مادرش نامه می‌نویسد می‌خواهد آنها را ترک کند و زندگی مستقلی برای خود تشکیل دهد. و یا پس از آن‌که مادر خود را با مرد دیگری در خیابان می‌بیند، اولین باری که از او درباره مادرش سوال می‌شود او جواب می‌دهد که مادرش مرده است. و بله برای او مادری وجود ندارد. برای او مادرش جلو میز آرایش و در میان آینه‌های روبرویش خلاصه می‌شود.

صحنه پایانی نیز بار دیگر آنتوان را می‌بینیم که از حصارهای زمین فوتبال عبور کرده و با سرعت هرچه تمام‌تر از آن دور می‌شود. پلان بعدی لانگ شاتی از پهنه‌ی دریاست که آنتوان بی‌وقفه در حال دویدن به سمت آن است. هر چه که آنتوان به ساحل و دریا نزدیک‌تر می‌شود کادر دوربینی که او را محصور می‌کند نیز تنگ‌تر می گردد، گویی می‌خواهد او را به دام بیندازد، تا جایی که چهره آنتوان را در نمای کلوزآپ می‌بینیم. او که حالا خود را آزاد و رها یافته و گویی با دل به دریا زدن به رستگاری رسیده ناگهان با چشم‌هایی پرسشگر رو به ما می‌کند و گویی می‌پرسد: ”حالا پس از این چه کنم؟”

نوشته فرار بی‌پایان اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

نوشته چهارصد ضربه اولین بار در پلاتو پدیدار شد.

نوشته مصاحبه آپاراتچی با شهرام مکری اولین بار در پلاتو پدیدار شد.